۳۰ فروردین روز علوم آزمایشگاهی، زاد روز حکیم سید اسماعیل جرجانی

۳۰ فروردین روز علوم آزمایشگاهی، زاد روز حکیم سید اسماعیل جرجانی

سالروز تولد حکیم جرجانی

سی ام فروردین روز آزمایشگاه روز بزرگداشت جرجانی آزمایشگر، پژوهنده، پزشک نابغه و تیزهوشی است که پزشکی تنها یکی از دانش‌های او بود.

اسماعیل جرجانی کیست؟

اسماعیل جرجانی در سال ۱۰۴۲ میلادی در جرجان در شمال شرقی ایران نزدیک دریای خزر متولد شد. در قرن ۴ جرجان شهر مهمی بود که با حمله مغلول ها بسیار خسارت دید و شهر به کلی ویران شد شهر جدید یعنی گرگان امروزه در کنار این شهر ویران شده بنا شده است.

قبل از جرجانی و بعد اسلام همه کتاب ها در ایران به زبان عربی نگارش میشد اما جرجانی اولین کسی بود که به زبان فارسی کتاب بسیار مهمی را نوشت. حکیم جرجانی، ابتدا طب را در زادگاه خود فرا گرفت و سپس به جهت افزودن بر معلومات خود رنج سفر را به جان خرید و عازم دیگر نقاط ایران شد.

اسماعیل جرجانی ، در سال 504 هجری رهسپار خوارزم و دربار قطب ‌الدین ‌محمد سرسلسله خوارزمشاهیان که دربارش مجمع فضلا و دانشمندان بود شد. وی در خوارزم مسئولیت بیمارستان بزرگ آن دیار را پذیرفت.

مهمترین آثار حکیم جرجانی  به نام " ذخیره خوارزمشاهی" است

حکیم جرجانی در اولین سال حضورش در خوارزم تدوین کتاب عظیم خود " ذخیره خوارزمشاهی" را که مشتمل بر 750 هزار اصطلاح مرتبط با علم پزشکی بود به پایان برد.

حکیم جرجانی ضمن مسافرتهای طولانی به کشور و شهرهای علمی آن زمان به فراگیری علوم پزشکی خصوصاً از راه مشاهدات آزمایشگاهی پرداخت.

جرجانی علاوه بر ذخیره خوارزمشاهی دارای آثار دیگری در زمینه علم پزشکی همچون خفی‌ علایی، الاغراض‌ الطبییه  ، طب الملوکی و یادگار نیز می باشد که بسیاری از آنان راهگشای طبیبان آن عصر و نیز مشخص‌ کننده روش پزشکان گذشته برای طبیبان فعلی می ‌باشد. از این روست که بسیاری جرجانی را یکی از بزرگترین پزشکان آن عصر دنیا نامیده‌ اند .

حکیم جرجانی بیشتر مشاهداتش را در جهت تشخیص بیماریها از راه آزمایشگاه به دست آورد و بنا بر همین اصل او را به عنوان پدر علوم آزمایشگاهی می نامند و سالروز تولدش را " روز علوم آزمایشگاهی" نامگذاری کردند .

جرجانی تمام شرایط جغرافیایی ، آب هوایی و بیماری های رایج محل زندگی خود را با جزئیات تمام ذکر کرده است. همچنین ذکر شده است که او اولین کسی بود که رابطه گواتر و اگزوفتالمی را کشف کرد.

سالروز تولد حکیم جرجانی 

انتخاب روز 30 فروردین ماه به عنوان روز علوم آزمایشگاهی :

1. انتخاب روز بزرگداشت حکیم جرجانی می تواند به عنوان شروع کننده یک نوآوری جدیدی از نگاه مشاهدات آزمایشگاهی و نهایتاً تشخیص بیماری در دنیای اسلام و پزشکی باشد، لازم و ضروری است.

2 . 30 فروردین ماه با عنایت به اینکه از روزها و ماههای اول سال است و شروع فعالیت کاری یک صنف از وجوه مختلف در ابتدای سال مفید می باشد، انتخاب گردید.

3. تنویر افکار عمومی و اطلاع آحاد جامعه از عملکرد کارکنان در عرصه علوم آزمایشگاهی در سطح کشور

4. تجلیل از پیشرفتها ، تحقیقات نوین و دستاوردهای جدید و قدردانی از تلاشهای دانشمندان، متخصصین، دانشجویان و کارکنان علوم آزمایشگاهی

منبع

۵ اسفند، روز بزرگداشت خواجه نصیر الدین طوسی و روز مهندس

خواجه نصیرالدین طوسی شاعر، فیلسوف، متکلم، فقیه، دانشمند، ریاضی دان و منجم ایرانی سده هفتم است. به افتخار روز تولد این دانشمند بزرگ، پنجم اسفند به عنوان روز مهندس نام گذاری شده است.

روز مهندس

روز پنجم اسفند ماه در تقویم رسمی کشور ایران به عنوان روز بزرگداشت خواجه نصیرالدین طوسی و روز مهندس نام گذاری شده است.

خواجه نصیرالدین طوسی که بود؟

ابوجعفر محمدبن محمد معروف به خواجه نصیرالدین در ۵ اسفند سال ۵۹۷ ق در طوس به دنیا آمد. ابتدا علوم عقلی و نقلی و حکمت مشاء و سپس ریاضیات، فقه، فلسفه، نجوم و ادبیات را آموخت و در علوم روز به استادی تمام رسید.

خواجه نصیرالدین چند سال پس از حمله سپاه چنگیزخان مغول، به قلعه اسماعیلیه پناه برد و در آن‏جا نیز از تالیف و نگارش باز نایستاد. با غلبه سپاه مغول بر اسماعیلیان، وی به خدمت هولاکوخان فرمانروای وقت مغول پیوست و با استفاده از نفوذ خود، از کشتار مردم و دانشمندان و تخریب آثار فرهنگی و علمی و غارت شهرها و روستاها جلوگیری نمود.

 ۵ اسفند به افتخار روز تولد خواجه نصیرالدین، به عنوان روز مهندس نام گذاری شده است

پس از فتح بغداد و سقوط عباسیان، خواجه نصیر ماموریت یافت تا رصدخانه مراغه را ترتیب دهد. او جماعتی از ریاضی‏دانان بزرگ را گردآورد و کار احداث رصدخانه را در سال ۶۵۷ ق آغاز کرد. خواجه نصیرالدین، با این کار، عالمان بزرگ زمان را که پراکنده بودند در یک مکان، جمع کرد و همچنین کتابخانه‏ای عظیم در محل رصدخانه مراغه احداث نمود. وی برای تهیه کتاب‏های مورد نظر، کتبی از بغداد، شام و شمال آفریقا و اطراف و اکناف ایران فراهم نمود و کتابخانه‏ای با بیش از ۴۰۰ هزار جلد کتاب، ایجاد کرد. عمر خواجه از این پس در خدمات علمی گذشت.

خواجه نصیرالدین یکی از بزرگ‏ترین بنیانگذاران کلام شیعه بود و ضمن تایید حکمت ابن‏سینا، به شرح مشکلات اشارات پرداخت. وی همچنین آثار متعددی را در علوم مختلف به نگارش درآورد که اخلاق ناصری، تجرید العقاید، زیج ایلخانی، اوصاف الاشراف، اساسُ الاقتباس و تذکره نصیریه و بیش از ۶۰ اثر دیگر در اصول دین، منطق، هندسه، هیئت، نجوم، عروض و شعر از آن جمله‏ اند. خواجه نصیرالدین در سال ۶۷۲ در ۷۵ سالگی درگذشت و در کاظمین به خاک سپرده شد.

پیشینه ی مهندسی

در ابتدا، مهندس به کسی گفته می‌شد که ماشین‌های نظامی را می‌راند. مفهوم مهندس غیر نظامی در قرن شانزدهم در هلند پدید آمد و به سازندگان پل‌ها وجاده‌ها نسبت داده می‌شد، سپس مفهوم مهندس در انگلیس و سایر کشورها هم ظاهر شد.

مهندس و وظایف آن

مهندس کسی است که تلاش می‌کند که یک ساختار عملیاتی و عملی از مفهومی را ایجاد کند و در یکی از رشته‌های مهندسی آموزش دیده باشد و یا به طور حرفه‌ای در آن رشته مشغول به کار باشد. مهندسان از فناوری، ریاضیات، و دانش برای حلّ مسائل کاربردی استفاده می‌کنند.

وظایف مهندسی بدین گونه‌اند که یک مهندس می‌بایست ضمن شناخت مسئله یا موضوع کاری، علوم و فنون لازم، محدودیت‌های مربوطه را تشخیص دهد تا بتواند به دستاوردهای لازم برسد. محدودیت‌ها شامل منابع در دسترس، محدودیت‌های جسمانی یا فنی، آمادگی برای پیرایش‌ها یا افزایش‌های آینده، و دیگر عامل‌ها مانند نیازهای هزینه ای، ساخت‌پذیر بودن، اقتصادی و کاربردی بودن می‌باشد. با درک این محدودیت‌ها، مهندس، شناسه‌ها و مشخصات حدودی که یک شیء یا سامانه می‌تواند در چارچوب آن ساخته یا بهبود داده شود را مشخص کرده و ارائه نماید.

مفهوم مهندس غیر نظامی در قرن شانزدهم در هلند پدید آمد

از اینرو ملاحظات بسیاری بر روی کار مهندسی تأثیر دارند؛ که از آن دسته ملاحظات دقت بالا توانای تحلیل کنش‌ها و وا کنش‌ها می‌باشد. یک مهندسی موفق در بالا رفتن سطح زندگی بشر تا ثیر بسزای می‌گذارد، بنا بر این یک مهندس علاوه بر دانستن قوانین فیزیکی وشیمیایی جهان هستی باید از قوه تخیل بالای بر خوردار باشد که موجب گسترش دانش بشر می‌شود.

یک مهندس با در نظر گرفتن قوانین و استفاده بجا از آنها و ترکیب موثر برخی از آنها قادر خواهد بود نیازهای اجرای نسل بشر را با کیفیت مناسب و در کمتر ین زمان و با بالا ترین بازده بر طرف سازد. مهندس با درک بهتری که از قوانین هستی دارد علاوه بر طراحی تولید و راه‌اندازی در زمینه نیازهای حال و آینده بشر باید از قدرت تحلیل خود در رسیدن به بهترین بازده تلاش کرده و بهره‌وری را افزایش دهد. مهندس کسی است که ضمن شناخت دقیق روابط حاکم بر موضوع بتواند مساله را به شکل فرمول درآورد.

هوشمند سازی ساختمان

مطلب زیر یک مرور کلی از برخی از محبوب ترین سیستم های اتوماسیون خانگی در بازار است. همانطور که ذکر شد این مقاله مقایسه بین برخی از محبوب ترین فن آوری ها را شامل می شود ( نه همه ) که قصد داریم در آن انتخاب پروتکل مناسب برای هوشمندسازی ساختمان ( و یا دفتر کارتان ) را سهل و ساده سازیم، این یک نقطه عالی برای شروع است, لطفا با ما همراه باشید.

:

UPB

یکی از تکنولوژی های سیمی، Universal Powerline Bus، با توجه به قابلیت فوق العاده اش ( حساسیت کمتر به نویز برق و افزایش محدوده آن (بیش از یک مایل)، بسیار شبیه به X10 ( و جاگزینی برای آن ) در نظر گرفته شد. این فن آوری, با استفاده از سیم کشی موجود در خانه که باعث کاهش هزینه اجرامی شود, برای ارسال سیگنال و کنترل دستگاه هایی در داخل و خارج از منزل استفاده می شود، با این حال، محصولات UPB و X10 سازگار نیستند بنابراین اگر شما X10 دارید و می خواهید محصولاتUPB را به آنها اضافه کنید، یک کنترل کننده خاص لازم است که با هر دو ارتباط برقرار کند.
در حالی که UPB یک سیستم خطی قابل اعتماد است، ترکیب آن با فن آوری های جدیدتر بیسیم مانند Wi-Fi، گوشی های هوشمند و غیره دشوار است. علاوه بر این، در حالی که این پلت فرم ادعا می کند که فاکتور اطمینان 99٪ و پهنای باند نسبتا کم ارایه می دهد، بنابراین عملکرد می تواند بسیار کند باشد. همچنین هیچ رمزگذاری ارایه نمی دهد، به این معنی که مانند تکنولوژی های بی سیم کاملا امن نیست. پیچیدگی فنی سیستم، یک تجربه دشوار برای کاربر ایجاد می کند.
و ناهماهنگی بزرگ: دستگاه های سازگار با UPB بسیار کمتر از سایر تکنولوژی ها هستند.

INSTEON

تکنولوژی Insteon که در سال 2005 معرفی شده است، ارتباط را از طریق هر دو روش ( خطوط برق و بی سیم ) برقرار می کند و راه های متعدد برای ارسال پیام ها فراهم می آورد. Insteon همچنین با X10 سازگار است، یعنی کاربران می توانند قابلیت بی سیم آن را به یک شبکه X10 موجود اضافه کنند؛ انجام این کار می تواند یک روش موثر و با هزینه ای مناسب برای ایجاد یک انتقال کامل به بی سیم باشد. فناوری Insteon حتی از تازه کارهای اتوماسیون خانگی حمایت می کند تا افراد غیر فنی بتوانند دستگاه ها را به شبکه اضافه و راه اندازی کنند. تقریبا 200 دستگاه فعال مختلف از اتوماسیون Insteon در بازار وجود دارد (از جمله کنترلرهای مرکزی "hub").
دستگاه های Insteon مجبور نیستند به شبکه اتوماسیون خانگی وارد شوند. آنها به محض اتصال به برق به شبکه وارد می شوند. هیچ محدودیتی برای اندازه یک شبکهInsteon وجود ندارد؛ بنابراین غیر معمول نیست اگر بیش از 400 دستگاه در یک پروژه نصب بشوند. شبکه Mesh, همه دستگاه هایی را که با برق کار می کنند به ریپیترهایی برای گسترش چشمگیر دامنه ارسال سیگنال تبدیل می کند.

Z-WAVE

یکی از محبوب ترین پروتکل های اتوماسیون بی سیم در خانه که در باند فرکانس حدود 900 مگاهرتز ( 868 تا 921 ) اجرا می شود. از آنجا که این باند بسیار پایین تر از آنچه که توسط اکثر محصولات بی سیم ( 2.4 گیگاهرتز) استفاده می شود، تحت تاثیر تداخل و ترافیک آنها قرار نمی گیرد. مزیت قابل توجهی که Z-Wave دارد قابلیت همکاری آن است. تمام دستگاههای Z-Wave با همه دستگاههای Z-Wave دیگر ارتباط برقرار می کنند ( صحبت می کنند )، صرف نظر از نوع، نسخه یا نام تجاری. به علاوه قابلیت سازگاری در اکوسیستم Z-Wave وجود دارد به این معنی که محصولات Z-Wave که امروز معرفی می شوند، با محصولات Z-Wave از یک دهه قبل و با محصولات ارایه شده در آینده کار خواهند کرد. (هرچند احتمالا با محدودیت هایی در عملکرد). بنابراین بدیهی است که می توان در آغاز با تعداد محصولات کمی شروع کرد و در آینده هوشمندسازی را کامل کنید.
در حال حاضر بیش از 2100 دستگاه مختلف سازگار با Z-Wave از حدود 600 شرکت سازنده در بازار وجود دارد که به کاربران امکان دسترسی به طیف وسیعی از گزینه ها به منظور اجرای آسان اتوماسیون خانگی را می دهد. دستگاه های Z-Wave به منظور تنظیم و استفاده آسان، ( که به خاطر مصرف انرژی کم آنها شناخته شده است، به عنوان یکی از دلایلی که برای علاقه مندان به اتوماسیون خانگی ایجاد می شود )، طراحی شده اند. به مانند Insteon، شبکه مش در سیستم زی-ویو Z-Wave باعث می شود تمام دستگاه ها به عنوان ریپیتر نیز استفاده شوند.

ZIGBEE

بین Z-Wave و ZigBee شباهت های زیادی وجود دارد. ZigBee ( مانند Z-Wave ) به طور انحصاری پروتکل اتوماسیون خانگی است. در حالی که بسیاری از علاقه مندان به اتوماسیون خانگی ادعا می کنند، به خاطر عدم قابلیت همکاری بین دستگاه های ZigBee که اغلب برقراری ارتباط بین محصولات از سازندگان ( برندهای ) مختلف, پذیرش کامل آن مشکل است. در نتیجه، ZigBee  لزوما یک انتخاب ایده آل برای کسانی که فقط قصد استفاده از پکیج های استارتر اتوماسیون خانگی مبتنی بر پروتکل ZigBee را دارند نیست مگر اینکه فقط از یک تولید کننده استفاده نمایند. به علاوه، نسخه های مختلفی از ZigBee وجود دارد که لزوما با یکدیگر ارتباطی  ندارند.

ZigBee مانند Z-Wave یک تکنولوژی کم هزینه و کم مصرف است، به این معنی که باتری ها ( در دستگاه های باتری دار ) در شبکه ZigBee عمر طولانی خواهند داشت. ZigBee در حال حاضر بر روی استاندارد ارتباطات بی سیم 802.15.4 اجرا می شود. ZigBee از ساختار شبکه ای Mesh استفاده می کند که محدوده عالی و ارتباط سریع بین دستگاه های ZigBee را ایجاد می کند. نسخه ZigBee 3.0، وعده قابلیت همکاری بهتر بین دستگاه ها و نسخه ها را می دهد. این مساله بعدا بررسی خواهد شد.

WiFi

با داشتن پهنای باند بالا، Wi-Fi در حال حاضر تقریبا در همه جا است، بسیاری از تولیدکنندگان مشتاقانه دستگاه های هوشمند خانگی را در جهت سازگاری با آن تولید می کنند. بسیاری از خانه ها در ایالات متحده در حال حاضر دارای روترهای بی سیم هستند (که بر روی پروتکل Wi-Fi کار می کنند)، بدیهی است که آنها یک هاب مرکزی برای اتصال دستگاه های سازگار با Wi-Fi را در اختیار دارند.

*** با این حال، این یک مشکل اساسی است : تداخل و مسایل پهنای باند.

اگر خانه شما پر از ابزارهای متصل به Wi-Fi است (تلویزیون، کنسول های بازی، لپ تاپ ها، تبلت ها، و غیره)، دستگاه های هوشمند شما باید برای پهنای باند رقابت کنند و ممکن است به سرعت به دستور شما پاسخ ندهند. دستگاه های Wi-Fi مصرف بالایی دارند در نتیجه، دستگاه های هوشمند باتری دار مانند قفل ها و سنسورها بسیار زودتر از سایر پروتکل های بی سیم تخلیه می شوند.

Bluetooth

بلوتوث در هسته ی بسیاری از محصولات از قبیل لامپ های برق تا بلندگوها و حتی قفل ها یافت می شود. بلوتوث پهنای باند بیشتر از ZigBee و Z-Wave (هر چند کمتر از Wi-Fi) دارد.

در عوض، بلوتوث نیز دارای برد ( محدوده ) نسبتا محدود است، بنابراین برای دستگاه هایی که نیاز به ارتباط دایمی ( مانند سنسورهای حرکت، سیستم های امنیتی، و غیره ) دارند - احتمالا پلت فرم ایده آل نخواهد بود. با این حال، گزارش شده است که جدیدترین نسخه بلوتوث (بلوتوث کم انرژی یا BLE) قادر خواهد بود شبکه های مش را ایجاد کند. و بدون هیچ کنترلر مرکزی مورد نیاز، این عامل را نمی توان نادیده گرفت.

تحقیقات ABI می گوید که سهم بازار برای برنامه های کاربردی هوشمند مانند روشنایی، امنیت و مدیریت انرژی بر پایه بلوتوث (که از طریق رمزنگاری در حالت دولتی بسیار امن شده است) پیش بینی می شود که با سرعت بیشتری نسبت به هر تکنولوژی بی سیم طی چهار سال آینده افزایش یابد.

Thread

Thread یک پروتکل بی سیم جدید برای دستگاه های خانگی هوشمند است. گروه Thread در ژوییه 2014 توسط هفت عضو بنیانگذاری شد، از جمله Google Nest Labs و Samsung Electronics. بیش از 250 دستگاه را می توان در یک شبکه Thread به هم متصل کرد و چون اکثر دستگاه هایی که به شبکه متصل می شوند با باطری کار می کنند بنابراین در مصرف برق خیلی صرفه جویی می شود.

با استفاده از فرکانس و تراشه های رادیویی مشابه با ZigBee، این پروتکل برای ارایه یک شبکه قدرتمند کم مصرف، Self-Healing و امن در نظر گرفته شده است که باعث می شود تا اتصال بیش از 250 دستگاه در خانه به یکدیگر برای افراد بسیار ساده و آسان شود. به علاوه، آنها می توانند با استفاده از سرویس های Cloud دسترسی به آن ازهمه نقاط دنیا میسر است.
Nest Learning Thermostat و Nest Protect در حال حاضر از یک نسخه از Thread استفاده می کنند و قرار است محصولات بیشتری وارد بازار شوند.

APPLE HOMEKIT

HomeKit اعلام شده توسط اپل در کنفرانس توسعه دهندگان آن در سال 2014، در واقع یک چارچوب نرم افزاری است، که به توسعه دهندگان اجازه می دهد تا دستگاه های هوشمند خانگی را ایجاد نمایند که به طور مستقیم به iPhone و iPad وصل می شوند و توسط یک برنامه اختصاصی کنترل می شوند.

در حقیقت، HomeKit به یک "کانال" از فن آوری های بی سیم تبدیل می شود. در حال حاضر دستگاه های تایید شده توسط HomeKit که از Wi-Fi و بلوتوث به عنوان رابط اصلی خود استفاده می کنند معرفی شده است و برای Z-Wave / Zig-Bee در راه است. اپل پل Insteon-HomeKit را نیز تأیید کرده است و لوترون هاب سازگار با Homekit را برای سیستم Caseta Wireless خود ارایه می دهد.

بسیاری از تولید کنندگان دستگاه ها به شدت کار می کنند تا HomeKit را به محصولات خود متصل کنند، هرچند، در حال حاضر تنها تعداد کمی از آن در بازار وجود دارد. این تکنولوژی است که هنوز در دوران اولیه خود است اما در آینده بیشتر از آن خواهیم شنید.

منبع

برچسب انرژی کولرگازی چیست؟

برچسب انرژی از مهمترین عوامل در انتخاب کولرهای گازی بوده که بسیار مورد توجه قرار می گیرد. اما برچسب انرژی چیست؟

برچسب انرژی صفحه ای حاوی اطلاعات مربوط به معیارها و مشخصات فنی در هر محصول و مقایسه آن با معیارها و مشخصات فنی مصوب است. اطلاعات مندرج بر روی برچسب باید به صورت خوانا و واضح باشد، برچسب باید هم بر روی دستگاه و هم بر روی کارتن بسته بندی در محلی نصب شود که به راحتی قابل رویت باشد.

موارد مندرج در برچسب:

هر یک از نشانه های داده شده در شکل( ۱) به صورت زیر معرفی می شوند:
۱- علامت استاندارد و نام برچسب؛
۲- شاخص بازده انرژی
۳- نسبت بازده انرژی، EER (تا دو رقم اعشار)
۴- ظرفیت سرمایش دستگاه ( بر حسب بی تی یو بر ساعت بدون رقم اعشار)
۵- ظرفیت سرمایش دستگاه ( بر حسب کیلووات تا دو رقم اعشار)
۶- توان مصرفی دستگاه ( بر حسب کیلووات تا دو رقم اعشار)
۷- نوع دستگاه
۸- کلاس آب و هوایی ( به زبان فارسی)
۹- ظرفیت گرمایش دستگاه ( بر حسب کیلووات تا دو رقم اعشار)
۱۰- بازده حرارتی
۱۱- ضریب عملکرد سرمایش
۱۲- نام سازنده و مدل قسمت داخلی و بیرونی

رتبه بندی برچسب انرژی به ازای EER های مختلف برای کولرگازی به صورت زیر است:

منبع

20 مهرماه؛ روز بزرگداشت حافظ

بیستم مهرماه روز بزرگداشت حافظ می‌باشد که در این روز جشن‌ها و برنامه‌های متنوعی در شیراز و سایر نقاط جهان برگزار می‌شود. عمده برنامه‌های این روز شامل شب شعر، گل افشانی آرامگاه حافظ، نمایش و رونمایی از دیوان‌های شعر حافظ و غیره می‌باشد.

زندگی‌نامه حافظ شیرازی

خواجه شمس‌الدین محمد بن بهاءالدّین حافظ شیرازی (حدود ۷۲۷ – ۷۹۲ هجری قمری برابر با ۷۰۶ - ۷۶۹ هجری شمسی)، شاعر بزرگ سدهٔ هشتم ایران (برابر قرن چهاردهم میلادی) و یکی از سخنوران نامی جهان است. بیش‌تر شعرهای حافظ غزل هستند که به‌ غزلیات حافظ شهرت دارند. گرایش حافظ به شیوهٔ سخن‌پردازی خواجوی کرمانی و شباهت شیوهٔ سخنش با او مشهور است. او از مهم‌ترین تأثیرگذاران بر شاعران پس از خود شناخته می‌شود.

اطلاعات چندانی از خانواده و اجداد خواجه حافظ در دست نیست و ظاهراً پدرش بهاءالدین نام داشته و مادرش نیز اهل کازرون بوده‌است. در اشعار حافظ که می‌تواند یگانه منبع موثّق زندگی او باشد اشارات اندکی از زندگی شخصی و خصوصی او یافت می‌شود.

آنچه از فحوای تذکره‌ها به دست می‌آید بیشتر افسانه‌هایی است که از این شخصیّت در ذهن عوام ساخته و پرداخته شده‌است.

با این همه آنچه با تکیه به اشارات دیوان او و برخی منابع معتبر قابل بیان است آن است که حافظ در خانواده‌ای از نظر مالی در حد متوسط جامعه زمان خویش متولد شده‌است. (با این حساب که کسب علم و دانش در آن زمان اصولاً مربوط به خانواده‌های مرفه و بعضاً متوسط جامعه بوده‌است). در نوجوانی قرآن را با چهارده روایت آن از بر کرده و از همین رو به حافظ ملقب گشته‌است.

در دوران امارت شاه شیخ ابواسحاق (متوفای ۷۵۸ ق) به دربار راه پیدا کرده و احتمالاً شغل دیوانی پیشه کرده‌است. علاوه بر شاه ابواسحاق در دربار شاهان آل مظفر شامل شاه شیخ مبارزالدین، شاه شجاع، شاه منصور و شاه یحیی نیز راه داشته‌است.

زندگی‌نامه حافظ شیرازی

شاعری پیشه اصلی حافظ نبوده و امرار معاش او از طریق شغلی دیگر (احتمالاً دیوانی) تأمین می‌شده‌است.

در این خصوص نیز اشارات متعددی در دیوان او وجود دارد که بیان کننده اتکای او به شغلی جدای از شاعری است، از جمله در تعدادی از این اشارات به درخواست وظیفه (حقوق و مستمری) اشاره دارد. دربارهٔ سال دقیق تولد او بین مورخین و حافظ‌شناسان اختلاف نظر وجود دارد و آنچه مسلم است ولادت او در اوایل قرن هشتم هجری و بعد از ۷۱۰ واقع شده و به گمان غالب بین ۷۲۰ تا ۷۲۹ ق روی داده‌است.
در مورد سال درگذشت او اختلاف کمتری بین مورخان دیده می‌شود و به نظر اغلب آنان ۷۹۲ ق است.

از جمله در کتاب مجمل فصیحی نوشته فصیح خوافی (متولد ۷۷۷ ق) که معاصر حافظ بوده و همچنین نفحات الانس تألیف جامی (متولد ۸۱۷ ق) به‌صراحت این تاریخ به‌عنوان سال درگذشت خواجه قید شده‌است. محل تولد او شیراز بوده و در همان شهر نیز روی در نقاب خاک کشیده‌است.
روایت است هنگامی که قصد دفن حافظ را داشتند، عده‌ای از متعصبان با استناد به اشعار حافظ دربارهٔ می‌گساری با دفن وی به شیوهٔ مسلمانان مخالف بودند و در مقابل عدهٔ دیگر وی را فردی مسلمان و معتقد می‌دانستند. قرار شد که از دیوان حافظ فالی بگیرند که این بیت آمد:

 قدم دریغ مدار از جنازهٔ حافظ         که گرچه غرق گناه است، می‌رود به بهشت
این شعر در بدخواهان شاعر تأثیر بسیاری می‌کند و همه را خاموش می‌کند.

آرامگاه حافظ در شیراز

آرامگاه حافظ

آرامگاه حافظ در شهر شیراز و در منطقهٔ حافظیّه در فضایی آکنده از عطر و زیبایی گل‌های جان‌پرور، درآمیخته با شور اشعار خواجه، واقع شده‌است.

امروزه این مکان یکی از جاذبه‌های مهمّ گردشگری به شمار می‌رود و بسیاری از مشتاقان شعر و اندیشه‌ حافظ را از اطراف جهان به این مکان می‌کشاند.
در زبان اغلب مردم ایران، رفتن به حافظیّه معادل با زیارت آرامگاه حافظ گردیده‌است. اصطلاح زیارت که بیشتر برای اماکن مقدّسی نظیر کعبه و بارگاه امامان به‌کار می‌رود، به‌خوبی نشان‌گر آن است که حافظ چه چهرهٔ مقدّسی نزد ایرانیان دارد. برخی از معتقدان به آیین‌های مذهبی و اسلامی، رفتن به آرامگاه او را با آداب و رسوم مذهبی همراه می‌کنند.

از جمله با وضو به آنجا می‌روند و در کنار آرامگاه حافظ به نشان احترام، کفش خود را از پای بیرون می‌آورند. سایر دل‌باختگان حافظ نیز به این مکان به‌عنوان سمبلی از عشق راستین و نمادی از رندی عارفانه با دیدهٔ احترام می‌نگرند.

دیوان حافظ

دیوان حافظ که مشتمل بر حدود ۵۰۰ غزل، چند قصیده، دو مثنوی، چندین قطعه و تعدادی رباعی است، تاکنون بیش از چهارصد بار به اشکال و شیوه‌های گوناگون، به زبان فارسی و دیگر زبان‌های جهان به‌ چاپ رسیده‌است.

شاید تعداد نسخه‌های خطّی ساده یا تذهیب‌شدهٔ آن در کتابخانه‌های ایران، افغانستان، هند، پاکستان، ترکیه و حتی کشورهای غربی از هر دیوان فارسی دیگری بیشتر باشد. نکتهٔ خاصی که در دیوان حافظ وجود دارد، کثرت نسخه‌هایی با مفردات و واژه‌های گوناگون است که این خصیصه باعث بروز تصحیحات متعدد و گاه متناقض هم در بین مصححان می‌شود.

منبع